Kaedah-kaedah Tafsir Al-Quran

Kaedah 4 – Apabila dhamir-dhamir (kata ganti nama) dapat meraikan lafaz dan makna marji’nya, maka terlebih dahulu diraikan lafaz marji’nya, kemudian barulah diraikan makna marji’nya

Kaedah 5 – Apabila Allah menceritakan sesuatu perbuatan diriNya menggunakan perkataan “kaifa” (kata tanya), maka itu bererti peringatan dan amaranNya atau celaanNya terhadap mukhathab. Mungkin juga ia digunakan untuk menarik perhatian mukhathab kepada kekuasaan dan kehebatannya.

Kaedah 6 – Apabila sesuatu fi’il dikaitkan dengan dua isim, sedangkan fi’il itu hanya layak dikaitkan dengan satu sahaja daripada dua isim tersebut, maka mengikut pendapat yang lebih sahih (rajih), perlulah ditaqdirkan fi’il lain yang sesuai dengan isim yang satu lagi

Kaedah 7 – Apabila beberapa dhamir datang selepas sesuatu isim, maka pada asalnya isim itulah merupakan marji’ bagi dhamir-dhamir tersebut

Kaedah 8 – Apabila ada perkataan ‘min’ sebelum mubtada’ atau fa’il atau maf’ul, maka ia menguatkan ma’na nafi. Ia juga menjadikan ma’na nakirah pada isim nakirah lebih kuat dan jelas lebih umum

Kaedah 9 – Apabila disebut perkataan “Thoyyibat” sebagai nikmat dan kurniaan Allah, maka yang dimaksudkan dengannya ialah ni’mat-ni’mat Allah yang sedap-sedap dan lazat-lazat. Dan apabila disebut perkataan itu sebagai hukum, maka yang dimaksudkan dengannya adalah hukum halal dan haram.

Kaedah 10 – Lafaz-lafaz yang berbeza, apabila semuanya menunjukkan perkara yang sama, tidak akan menyebabkan percanggahan

Kaedah 11 -Apabila tersebut sebelum “fi’il tarajji” kata tanya “harfu istifham” maka ia menghilangkan ma’na tarajji (semoga; mudah-mudahan dan menukarnya dengan ma’na kepastian dan keyakinan. Selain itu ia juga menunjukkan apa tersebut selepasnya akan berlaku.

Kaedah 12 – Apabila “Alif Laam” memasuki sesuatu isim maushuf, maka itu memberi ma’na ia palinng berhak dan paling sempurna dalam mempunyai sifat yang tersebut selepasnya daripada orang-orang lain, maka itu memberi ma’na ia palinng berhak dan paling sempurna dalam mempunyai sifat yang tersebut selepasnya daripada orang-orang lain.

Kaedah 13 – Apabila perkataan “qad” tersebut sebelum fi’il mudhari’ yang disandarkan kepada Allah, maka ia sentiasa memberi erti kepastian

Kaedah 14 – Apabila ada hamzah istifham sebelum perkataa ‘ra’aita’ , maka perkataan ‘ra’aita’ itu (pada kebiasaannya) tidak lagi memberi ma’na melihat atau fikir, sebaliknya ia memberi erti “tolong ceritalah kepadaku”, “terangkanlah kepadaku” “apa katamu jika”, “bagaimana kalau” dan sebagainya

Kaedah 15 – Apabila Allah mengikat sesuatu hukum atau perkara dengan sesuatu sifat tertentu, maka itu menunjukkan adanya hukum kerana adanya sifat tersebut

Kaedah 16 – Apabila sesuatu perintah dikaitkan dengan sesuatu syarat atau sifat, maka ia menghendaki berulang (hukum berkenaan apabila ada syarat atau sifat itu)

Kaedah 17 – Apabila ada sesuatu atau tiadanya menunjukkan adanya sesuatu yang lain atau tiadanya, maka yang terlebih utama ialah berpada dengan ‘addal’ (yang menunjukkan) daripada keduanya. Jika kedua-duanya ‘addal wal madlul’ disebut pula, maka yang terlebih utama pula ialah menta’khirkan ‘addal’ (yang menunjukkan)

Kaedah 18 – Apabila di dalam ayat tertentu ada dhamir yang boleh diterima kembalinya kepada lebih banyak daripada satu yang disebut, dan ia boleh dikembalikan kepada semua, maka dikembalikanlah ia kepadanya

Kaedah 19- Apabila sesuatu perintah berkaitan dengan sesuatu perbuatan yang mampu dilakukan oleh mukhathab (orang yang ditujukan perintah kepadanya), maka dengan ma’na hakikatnyalah ia dipakai. Dan jika ia berkaitan dengan sesuatu yang tidak mampu dilaksanakan (oleh mukhatbab), maka pada ketika itu khithab (perintah) dipalingkan kepada buah atau sebab bagi apa yang diperintahkan

Kaedah 20 – Apabila tersebut mudhaf dan mudhaf ilaihi dan ada pula satu dhamir selepasnya, maka mengikut qaedah asalnya ialah dhamir itu hendaklah kembali mudhaf

Kaedah 21 – Apabila (isim) nakirah terletak selepas nafi, nahi, syarat atau istifham, maka ia menunjukkan erti umum

Kaedah 22 – Istifham (tanya) inkari mengandungi ma’na nafi

Kaedah 23 – Mengulangi sebut ma’na sesuatu isim zahir lebih baik daripada mengulangi sebut lafaznya, dan mengulangi sebut (sesuatu isim zahir) dalam bentuknya sebagai isim zahir setelah (agak) lama (ia disebutkan), lebih baik lagi daripada mengemukakannya dalam bentuk isim dhamir

Kaedah 24 – Istifham (bertanya) setelah menyebutkan kea’iban-ke’aiban (sesuatu), lebih mendalam lagi ma’nanya daripada perintah meninggalkannya

Kaedah 25 – Isim maushul (dengan shilahnya kadang-kadang digunakan untuk) menyatakan ‘illat hukum (sesuatu kenyataan yang diberikan)

Kaedah 26 – (Hukum yang) Muthlaq dikekalkan dengan kemuthlaqannya selagi tidak ada dalil yang meng”qaid”kannya (mengikatnya)

Kaedah 27 – Sesuatu cerita pada asalnya perlu diperkuatkan apabila mukhathab (orang yang dihadap cakap) tidak menerimanya atau ragu-ragu tentangnya. Kata penguat yang hendak digunakan perlulah berbeza-beza sesuai dengan kekuatan dan kelemahan penolakannya. Kadang-kadang sesuatu cerita diperkuatkan, padahal mukhathab tidak pun menolaknya. Keadaan seperti itu berlaku apabila mukhathab bersikap tidak seperti orang yang menerima cerita berkenaan, maka ia dianggap seperti orang yang menolaknya juga. Kadang-kadang pula cerita tidak diperkuatkan, padahal mukhathab memang menolaknya. Keadaan itu berlaku apabila ada bukti-bukti terang yang jika diperhati dan direnungi oleh mukhathab, nescaya ia tidak menolaknya.

Kaedah 28 – Apa-apa yang disebut secara samar dan tidak terang di dalam al-Quran, tidak ada faedah mengetahuinya

Kaedah 29 – Nas-nas wahyu pada dasarnya dipakai menurut (ma’na) zahirnya, kecuali apabila ada dalil (yang memalingkannya daripada ma’na zahirnya)

Kaedah 30 – Kaedah asal bagi sifat-sifat kepujian ialah ia bergerak (disebutkan) dari bawah ke atas, dan sifat-sifat kecelaan pula bergerak (disebutkan) sebaliknya (dari atas ke bawah).

Kaedah 31 – Ithlaq (menyebutkan sesuatu hukum secara muthlaq) menghendaki persamaan

Kaedah 32 – Tersebutnya beberapa nama Allah yang baik-baik (al-Asmaul Husna) di mana-mana tempat dalam al-Qur’an menunjukkan ma’na kesempurnaan yang lebih

Kaedah 33 – Perintah yang mutlaq memberi hukum wajib, kecuali apabila ada dalil yang memalingkannya daripada hukum wajib itu.

Kaedah 34 – Apakah dikira memadai, melaksanakan yang paling rendah daripada sesuatu yang disuruh?

Kaedah 35 – Perintah supaya melakukan sesuatu bererti juga melarang daripada melakukan lawannya

Kaedah 36 – Perintah supaya melakukan salah satu daripada beberapa perkara tertentu yang berlainan jenisnya secara tidak tentu, adakah setiap satu daripadanya sama saja daripada segi taraf kewajibannya?

Kaedah 37 – Perintah kepada sekumpulan orang menghendaki kewajibannya atas setiap orang daripada mereka, kecuali kalau ada dalil (yang mengkhususkan sesiapa daripada mereka)

Kaedah 38 – Kata sifat yang khusus dengan wanita akan ada “ta marbuthah” di akhirnya, jika sesuatu sifat yang khusus dengan wanita itu sedang ada padanya. Jika sifat itu hanya boleh ada saja padanya kerana ia seorang wanita, tetapi belum lagi ada, maka pada ketika itu “ta marbuthah” dibuang dari akhirnya

Kaedah 39 – Ayat-ayat secara zahirnya menampakkan (semacam ada) pertentangan antara satu sama lain, perlulah dipakai dengan makna dan keadaan yang sesuai dan selayak dengan masing-masing daripadanya.

Kaedah 40 – Percaya kepada (ma’na yang) zahir (daripada ayat) al-Quran adalah fardhu (wajib). Apa-apa yang tidak terdapat keterangan jelas tentangnya daripada al-Quran atau as-Sunnah, tidaklah wajib kita mengetahuinya.

Kaedah 41 -Penyusulan (sesuatu fi’il yang dibuang) dengan mashdar adalah untuk memberi makna kemuliaan atau kecelaan

Kaedah 42 – Penjelasan yang diberikan selepas menyebut sesuatu perkara secara samar-samar dan tidak jelas menunjukkan kedahsyatan dan kehebatannya

Kaedah 43 – Tersebut dahulu tidak bererti berlaku terlebih dahulu dan tidak juga bererti kedudukannya terlebih dahulu (lebih utama)

Kaedah 44 – Mengulangi sebut sesuatu menunjukkan kepentingannya

Kaedah 45 – Menyebutkan hukum dengan terang bagi sesuatu (benda atau perkara) tidak bererti menafikan hukum yang sama daripada selainnya

Kaedah 46 – “Kata Penguat” menghilangkan kemungkinan “muakkad” dipakai sebagai majaz

Kaedah 47 – Jumlah ismiyah menunjukkan ma’na terus dan tetap. Jumlah fi’liyyah (pula) menunjukkan ma’na perubahan dan tidak tetap.

Kaedah 48 – Hukum yang dikaitkan dengan sifat , kuat dan lemahnya bergantung kepada (kuat dan lemahnya) sifat yang dikaitkan dengannya

Kaedah 49 – Syarat (Yang Disebut Untuk Sesuatu Perkara) Tidak Semestinya Menghendaki (Seperti) Keharusan Berlakunya

Kaedah 50 – Sesuatu Benda Atau Perkara Apabila Disebutkan Dengan Dua Sifat Yang Berbeza, Harus Salah Satu Daripada Sifatnya Itu Di’athafkan Kepada Sifatnya Yang Satu Lagi Dengan Anggapan Sifat Yang Berbeza Itu Sebagai Zat Yang Berbeza

Kaedah 51 – Sifat Bagi Isim Nakirah Mentakhsiskan (Ma’na)nya. Jika Ia Menjadi Sifat Bagi Isim Ma’rifah, Maka Ia Menerangkan (Ma’na)nya.

Kaedah 52 – Yang Dikira Ialah Umum Lafaz (Ayat), Bukan Sebab (Turun)nya Yang Khusus.

Kaedah 53 – ‘Athaf (dengan huruf ‘wau’) menghendaki ada kelainan dan perbezaan di antara ma’thuf dan ma’thuf alaihih walaupun kedua-duanya berfungsi pada perkara yang disebutkan untuk kedua-duanya.

Kaedah 54 – Nas-nas Syari’ dipakai menurut makna syariat. Jika tidak, maka menurut makna ‘uruf. Jika Itu pun tidak, menurut makna bahasa.

Kaedah 55 – Kemungkinan-kemungkinan salah faham di dalam mana-mana ayat al-Quran akan dihilangkan bila perlu.

Kaedah 56 – Penafian yang bermaksud pujian semestinya mengandungi lawan yang dinafi dalam keadaannya yang paling sempurna

Kaedah 57 – Fi’il yang terletak di halaman nafi atau mulhaqaatnya memberi erti umum

Kaedah 58 – Nakirah apabila berulang, menunjukkan beberapa, berbeza dengan ma’rifah

Kaedah 59 – (Isim) Nakirah di halaman itsbat tidak memberi ma’na umum kecuali apabila diidhafatkan kepadanya lafaz “kul” atau ia berada dalam ayat yang menyatakan ni’mat (maka pada ketika itu ia memberi erti umum)

Kaedah 60 -Larangan daripada perkara yang boleh membawa kepada sesuatu, lebih mendalam ertinya daripada larangan sesuatu itu sendiri, awal-awal lagi

Kaedah 61 – Ma’na insya’ (suruh, larang, doa dan lain-lain) yang disampaikan dengan lafaz khabar “khabariah lafzan Insya’iyyah ma’nan” lebih mendalam ertinya daripada menyampaikannya dengan lafaz insya’ sendiri

Kaedah 62 – Sesetengah kata nama di dalam al-Quran apabila disebut secara berasingan akan memberi erti yang sesuai dengannya. Apabila ia disertakan dengan kata nama yang lain, ia hanya menunjukkan sebahagian daripada ma’nanya sahaja. Ma’nanya yang sebahagian lagi pula diberikan oleh kata nama yang disertakan bersamanya

Kaedah 63 – Ma’na nas-nas al-Quran hendaklah dipakai menurut apa yang ma’lum di kalangan orang ‘Arab dalam percakapan mereka

Kaedah 64 – Ma’na-ma’na fi’il difahami daripada silahnya orang ‘Arab dalam percakapan mereka

Kaedah 65 – Teguran Allah terhadap sesutau perbuatan (Nabi Muhammad s.a.w) tidak menunjukkan ianya haram

Kaedah 66 – Buang jawab syarat, dalam ayat “wai’d” (janji buruk) menunjukkan besar dan dahsyatnya janji buruk itu

Kaedah 67 -Apabila perkataan “iz” terletak selepas perkataan “wazkur” maka ia bererti Allah menyuruh kita memerhatikan apa yang pelik dan ajaib yang telah berlaku pada masa berkenaan

Kaedah 68 – Lebih bilangan huruf membentuk sesuatu perkataan menunjukkan lebih ma’nanya

[2023] Sesi 1 – Muqaddimah

Kaedah 69 & 70 – Nas Menurut Makna Syarak, Kemudian ‘Uruf, Kemudian Menurut Bahasa

Kaedah 71 – Tidak Boleh Palingkan Erti Satu Perkataan Yang Banyak Erti Kecuali Ada Dalil

Kaedah 72 – Penafian Dengan Maksud Pujian Semestinya Membuktikan Kesempurnaan Lawannya

Kaedah 73 – Semua Soalan Berkaitan Tauhid Rububiyyah Adalah Istifham Taqriri

Kaedah 74 – Tujuh Perkara Yang Boleh Menghilangkan Kemusykilan Dalam Tafsir

Kaedah 74 (Sambungan) – Tujuh Perkara Yang Boleh Menghilangkan Kemusykilan Dalam Tafsir

Kaedah 74 & 75- Bagaimana Hukum Wajib & Sunat Diperolehi

Kaedah 75- (Sambungan) Bagaimana Hukum Wajib & Sunat Diperolehi

Kaedah 76 – Sighah Tafdhil Dalam Quran & Bahasa Arab Ada Kalanya Digunakan Sebagai Sifat Sahaja

Kaedah 77 &78- Shighah (fi’il) Mudhari’ Selepas Lafaz “Kaa na” Memberi Erti Banyak Kali Berlaku & Kaedah 78

Kaedah 79 – Athafkan (Perkataan) Khas Kepada ‘Aam Menunjukkan Kelebihan Dan Kepentingannya

Kaedah 80-‘Athafkan (Perkataan) ‘Aam Kepada Khas & 81-Yang Mubham Terhenti Di Atas Nukilan

Kaedah 81- Pengetahuan Tentang Yang Mubham (Samar) Terhenti Di Atas Nukilan Semata-mata

Kaedah 82 – Yang Perlu Dijaga Dalam Mentafsirkan Quran Menurut Bahasa Ialah Maknanya Yang Biasa

Kaedah 83 – Makna Yang Sahih Lebih Diutamakan Berbanding I’rab Bila Lafaznya Sama

Kaedah 84 – Kadang-kadang Dhamir Ditatsniahkan, Padahal Ia Kembali Kepada Salah Satu Daripada Dua Yang Tersebut Sahaja

Kaedah 85 & 86 – Utamakan Erti Yang Biasa Digunakan Dalam Quran, Jika Suatu Lafaz Mempunyai Banyak Erti

Kaedah 86-Utamakan Erti Yang Biasa Digunakan Dalam Quran, Jika Suatu Lafaz Mempunyai Banyak Erti & Kaedah 87

Kaedah 88 – Dua Perkara Disebutkan, Kemudian Datang Dhamir Yang Kembali Kepada Salah Satu Darinya

Kaedah 88 & 89 – Pengulangan Ayat Atau Rangkai Kata Kerana Konteks Yang Berlainan

Kaedah 89, 90 & 91 – Pengulangan Ayat Atau Rangkai Kata Kerana Konteks Yang Berlainan

Kaedah 92 – Hanya Satu Dari Dua Perkara Berkaitan Disebut Kerana Dianggap Sudah Memadai

Kaedah 93 & 94 – Satu Perkataan Ada Dua Erti Di Suatu Tempat, Di Tempat Lain Satu Erti Saja

Kaedah 95 – Dikatakan Tiada Sesuatu Perkara Kerana Tidak Sempurna Sifatnya

Kaedah 96 & 97 – Ada Kenyataan Tidak Bersambung & Ayat Disudahi Dgn Asma’ Ul-Husna

Kaedah 98 – Semua Isim Ma’rifah Yang Mempunyai Banyak Afraad Memberi Erti Umum

Kaedah 99 – Yang Dikaitkan Allah Dengan Diri-Nya Mempunyai Lebih Keistimewaan

Kaedah 100 & 101 – Makin Penting Sesuatu Makin Banyak PenguatKata& Tiada Perkataan Yg Lebih Dlm Quran

Kaedah 102 – Tidak (Boleh) Dikaji Sesuatu Perkara Samar Yang Diceritakan Allah (Di Dalam Quran)

Kaedah 103 – Semua Perbuatan Allah Boleh Tak Disebut Kerana Tak Mungkin Ianya Dilakukan Orang Lain

Kaedah 104 – Setiap Kesimpulan Yang Tak Sesuai Dengan Bahasa Arab, Tiada Kaitan Dengan Ilmu-ilmu Quran

Kaedah 105 – Tiada Sumpah Melainkan Dengan Nama Yang Dimuliakan

Kaedah 106 – Setiap Haraf Mempunyai Ma’na Asal Yang Patut Dikekalkan Sekiranya Tiada Dalil Sebaliknya

Kaedah 107 – Bila Allah Gantungkan IlmuNya Pada Perkara Yang Akan Berlaku, Yang Dimaksudkan, Akibatnya

Kaedah 108 – Menyatakan Perkara Yang Telah Berlaku Dengan Fi’il Mudhari’, Seolah-Olah Sedang Berlaku

Kaedah 109 – Ceritakan Sesuatu Yg Tak Beraqal Sebagai Beraqal Bila Nisbahkannya Kpd Perbuatan Orang Beraqal

Kaedah 110 – Menyebutkan Satu / Seorang, Padahal Yang Dimaksudkan Ialah Banyak / Ramai

Kaedah 111 – Menggunakan Sighah Maadhi Untuk Menyatakan Sesuatu Perkara Yang Pasti Akan Berlaku

Kaedah 112 – Tidak Menyebut Isim Isyarat Bagi Sesuatu Yang Jelas, Samada Ia Nakirah Atau Ma’rifah

Kaedah 113 – Bila Beberapa Lafaz Quran Boleh Dipakai Bukan Dengan Erti Yang Sama,Itulah Yang Dituntut

Kaedah 114 – Selagi Kalam Syarie Boleh Dipakai Untuk Syariat, Tidak Harus Dipakai Dengan Erti Cerita Semata-Mata

Kaedah 115 – Al-Quran Turun Sama Ada Bersama, Sebelum Atau Selepas Penetapan Hukum

Kaedah 116 – Menafikan Yang Paling Rendah Lebih Mendalam Ertinya Daripada Paling Tinggi

Kaedah 117 – Nafikan “Istithaa’ah” Kadang-Kadang Bermaksud Nafikan Kemampuan &Kekuasaan, Halangan Atau Mudah

Kaedah 118 – Menafikan Halal (Sesuatu) Bererti Mengharamkannya

Kaedah 119 – Menafikan (Isim) Tafdhil Tidak Semestinya Bererti Menafikan Persamaan

Kaedah 120 – Nafikan Yg Umum Lebih Baik Dari Nafikan Yg Khas & Itsbatkan Yg Khas Baik Dari Istbatkan Yg Umum

Kaedah 121 – Meletakkan Isim Zahir Ditempat Isim Dhamir, Kerana Sesuatu Nuktah(Menarik Yg Tersembunyi)

Kaedah 122 – Erti Dari Gabungan Dua Perkataan Seerti, Tak Akan Diperolehi Melalui Satu Perkataan Saja Darinya

Kaedah 123 – Jika Suatu Isim Punya Beberapa Ma’na, Ia Akan Dipakai Dengan Ma’na Mengikut Konteksnya

Share this: